- 1. Alman filozof Immanuel Kant tarafından 1781 yılında yayımlanan 'Saf Aklın Eleştirisi', Batı felsefesinin en önemli eserlerinden biri olarak modern düşüncenin gelişiminde önemli bir dönüm noktasıdır. Bu ufuk açıcı metinde Kant, deneyim ve anlama yetisi arasındaki karmaşık ilişkiyi ele alarak insan aklının sınırlılıkları ve yetenekleri üzerine titiz bir incelemeye girişir. Deneyimden bağımsız olan a priori bilgi ile deneyimden türetilen a posteriori bilgi arasında ayrım yapan çığır açıcı bir çerçeve önerir. Argümanının merkezinde, insan zihninin dış dünyaya ilişkin algılarımızı şekillendirmede aktif bir rol oynadığı düşüncesi yer alır ve bilgimizin deneyimle başladığını ancak yalnızca deneyimden kaynaklanmadığını ileri sürer. Kant 'aşkın idealizm' kavramını ortaya atarak, deneyim nesnelerinin kendinde-şeyler olmadığını, ancak uzay, zaman ve nedensellik gibi kategoriler tarafından yönetilen insan bilişinin yapıları içinde algılandığını öne sürer. Bu yenilikçi yaklaşım, kendinden öncekilerin dogmatik ampirizmine meydan okumakta ve rasyonalist ve ampirist felsefeleri uzlaştırmaya çalışarak sonuçta metafizik, etik ve epistemoloji için bir temel oluşturmayı amaçlamaktadır. 'Saf Aklın Eleştirisi', insan bilgisinin sınırlarını anlamada çok önemli bir yere sahiptir ve sonraki felsefi söylem üzerinde kalıcı bir etki yaratarak gerçekliğin doğası, algı ve bilimsel akıl yürütmenin olanaklarına ilişkin devam eden tartışmalara davetiye çıkarmıştır.
Kant hangi iki bilgi türünü birbirinden ayırır?
A) Mantıksal ve ampirik
B) A priori ve a posteriori
C) Soyut ve somut
D) Teorik ve pratik
- 2. Kant'ın felsefesinde 'kategoriler' nedir?
A) Deneyimi yapılandıran doğuştan gelen kavramlar
B) Ahlaki yasalar
C) Sosyal yapılar
D) Harici fenomenler
- 3. 'Saf Aklın Eleştirisi'nde Kant metafizik hakkında neyi savunur?
A) Bilginin en yüksek biçimidir
B) Tamamen duyusal verilere dayanır
C) Bu tamamen alakasız
D) Deneyimin ötesindeki dünya hakkında bilgi sağlayamaz
- 4. Kant'ın sentetik a priori yargılar hakkındaki görüşü nedir?
A) Onlar imkansız
B) Bilgi için mümkün ve gereklidirler
C) Tamamen analitiktirler
D) Sadece deneyimlerden elde edilirler
- 5. Kant uzay ve zamanın doğasını nasıl kategorize eder?
A) Tamamen soyut kavramlar olarak
B) Sosyal yapılar olarak
C) Ampirik gerçekler olarak
D) Sezgi biçimleri olarak
- 6. Kant'ın epistemolojisinde 'duyarlılıklar' nasıl bir rol oynar?
A) Ahlaki rehberlik sağlarlar
B) Toplumsal değerleri yansıtırlar
C) Rasyonel düşünceler üretirler
D) Bilgiyi yapılandıran sezgileri alırlar
- 7. 'Kendi içinde şey' kavramı nedir?
A) İnsanlar tarafından deneyimlenen gerçeklik
B) Ahlaki ideal
C) İnsan algısından bağımsız gerçeklik
D) Mantıksal bir yapı
- 8. Kant, ahlaki yasaların neye dayanması gerektiğini ileri sürer?
A) Kategorik zorunluluk
B) Ampirik kanıtlar
C) Eylemlerin sonuçları
D) Öznel duygular
- 9. 'A priori' terimi neyi ifade eder?
A) Sadece deneyime dayalı bilgi
B) Otoriteden edinilen bilgi
C) Deneyimden bağımsız bilgi
D) Öznel olan bilgi
- 10. Kant bilginin hangi iki unsurun ürünü olduğuna inanır?
A) Otorite ve gelenek
B) Sezgi ve duygu
C) Yalnızca deneyim ve akıl
D) Duyarlılık ve anlayış
- 11. Kant 'ampirik bilgi' ile ne kastetmektedir?
A) Sadece ahlak hakkında bilgi
B) Deneyimlerden elde edilen bilgi
C) Varsayılan bilgi
D) Tamamen rasyonel olan bilgi
- 12. Gerçeklikle ilişkili olarak Kant'ın idealizmi ne iddia eder?
A) Dünyayı sadece algılarımız aracılığıyla bilebiliriz
B) Gerçeklik algıdan bağımsız olarak vardır
C) Sadece rasyonel varlıklar gerçeğe erişebilir
D) Duygular gerçekliği şekillendirir
- 13. Kant'a göre insan aklının temel sınırlaması nedir?
A) Her zaman hataya açıktır
B) Noumenal dünyayı bilemez
C) Sadece duygularla ilgilenir
D) Her şeyi bilebilir
- 14. Kant zamanın doğası hakkında neyi savunur?
A) Bu bir yanılsamadır
B) Sadece sosyal olarak inşa edilmiştir
C) İnsan sezgisinin gerekli bir biçimidir
D) Tamamen nesneldir
- 15. Kant'ın etiğinde 'kategorik zorunluluk' kavramının önemi nedir?
A) Duygusal yargılara dayanır
B) Toplumsal normlara dayanır
C) Tüm rasyonel varlıklar için geçerli olan evrensel bir ahlak yasasıdır
D) Sadece belirli durumlar için geçerlidir
- 16. Kant'ın felsefesinde 'Ding an sich' terimi neyi ifade eder?
A) Ampirik gözlem.
B) Kendinde şey.
C) Olağanüstü gerçeklik.
D) Kurgulanmış kavram.
- 17. Kant'ın çalışmaları hangi felsefi akımın temellerini atmıştır?
A) Alman İdealizmi.
B) Mantıksal Pozitivizm.
C) Varoluşçuluk.
D) Faydacılık.
|