- 1. Alman filozof Immanuel Kant tarafından 1781 yılında yayımlanan 'Saf Aklın Eleştirisi', Batı felsefesinin en önemli eserlerinden biri olarak modern düşüncenin gelişiminde önemli bir dönüm noktasıdır. Bu ufuk açıcı metinde Kant, deneyim ve anlama yetisi arasındaki karmaşık ilişkiyi ele alarak insan aklının sınırlılıkları ve yetenekleri üzerine titiz bir incelemeye girişir. Deneyimden bağımsız olan a priori bilgi ile deneyimden türetilen a posteriori bilgi arasında ayrım yapan çığır açıcı bir çerçeve önerir. Argümanının merkezinde, insan zihninin dış dünyaya ilişkin algılarımızı şekillendirmede aktif bir rol oynadığı düşüncesi yer alır ve bilgimizin deneyimle başladığını ancak yalnızca deneyimden kaynaklanmadığını ileri sürer. Kant 'aşkın idealizm' kavramını ortaya atarak, deneyim nesnelerinin kendinde-şeyler olmadığını, ancak uzay, zaman ve nedensellik gibi kategoriler tarafından yönetilen insan bilişinin yapıları içinde algılandığını öne sürer. Bu yenilikçi yaklaşım, kendinden öncekilerin dogmatik ampirizmine meydan okumakta ve rasyonalist ve ampirist felsefeleri uzlaştırmaya çalışarak sonuçta metafizik, etik ve epistemoloji için bir temel oluşturmayı amaçlamaktadır. 'Saf Aklın Eleştirisi', insan bilgisinin sınırlarını anlamada çok önemli bir yere sahiptir ve sonraki felsefi söylem üzerinde kalıcı bir etki yaratarak gerçekliğin doğası, algı ve bilimsel akıl yürütmenin olanaklarına ilişkin devam eden tartışmalara davetiye çıkarmıştır.
Kant hangi iki bilgi türünü birbirinden ayırır?
A) Mantıksal ve ampirik
B) A priori ve a posteriori
C) Teorik ve pratik
D) Soyut ve somut
- 2. Kant'ın felsefesinde 'kategoriler' nedir?
A) Harici fenomenler
B) Sosyal yapılar
C) Ahlaki yasalar
D) Deneyimi yapılandıran doğuştan gelen kavramlar
- 3. 'Saf Aklın Eleştirisi'nde Kant metafizik hakkında neyi savunur?
A) Bu tamamen alakasız
B) Bilginin en yüksek biçimidir
C) Tamamen duyusal verilere dayanır
D) Deneyimin ötesindeki dünya hakkında bilgi sağlayamaz
- 4. Kant'ın sentetik a priori yargılar hakkındaki görüşü nedir?
A) Sadece deneyimlerden elde edilirler
B) Tamamen analitiktirler
C) Onlar imkansız
D) Bilgi için mümkün ve gereklidirler
- 5. Kant uzay ve zamanın doğasını nasıl kategorize eder?
A) Sosyal yapılar olarak
B) Ampirik gerçekler olarak
C) Tamamen soyut kavramlar olarak
D) Sezgi biçimleri olarak
- 6. Kant'ın epistemolojisinde 'duyarlılıklar' nasıl bir rol oynar?
A) Toplumsal değerleri yansıtırlar
B) Bilgiyi yapılandıran sezgileri alırlar
C) Ahlaki rehberlik sağlarlar
D) Rasyonel düşünceler üretirler
- 7. 'Kendi içinde şey' kavramı nedir?
A) İnsanlar tarafından deneyimlenen gerçeklik
B) Mantıksal bir yapı
C) İnsan algısından bağımsız gerçeklik
D) Ahlaki ideal
- 8. Kant, ahlaki yasaların neye dayanması gerektiğini ileri sürer?
A) Öznel duygular
B) Eylemlerin sonuçları
C) Kategorik zorunluluk
D) Ampirik kanıtlar
- 9. 'A priori' terimi neyi ifade eder?
A) Otoriteden edinilen bilgi
B) Deneyimden bağımsız bilgi
C) Öznel olan bilgi
D) Sadece deneyime dayalı bilgi
- 10. Kant bilginin hangi iki unsurun ürünü olduğuna inanır?
A) Duyarlılık ve anlayış
B) Yalnızca deneyim ve akıl
C) Sezgi ve duygu
D) Otorite ve gelenek
- 11. Kant 'ampirik bilgi' ile ne kastetmektedir?
A) Deneyimlerden elde edilen bilgi
B) Sadece ahlak hakkında bilgi
C) Varsayılan bilgi
D) Tamamen rasyonel olan bilgi
- 12. Gerçeklikle ilişkili olarak Kant'ın idealizmi ne iddia eder?
A) Gerçeklik algıdan bağımsız olarak vardır
B) Duygular gerçekliği şekillendirir
C) Sadece rasyonel varlıklar gerçeğe erişebilir
D) Dünyayı sadece algılarımız aracılığıyla bilebiliriz
- 13. Kant'a göre insan aklının temel sınırlaması nedir?
A) Sadece duygularla ilgilenir
B) Her zaman hataya açıktır
C) Noumenal dünyayı bilemez
D) Her şeyi bilebilir
- 14. Kant zamanın doğası hakkında neyi savunur?
A) Sadece sosyal olarak inşa edilmiştir
B) Tamamen nesneldir
C) İnsan sezgisinin gerekli bir biçimidir
D) Bu bir yanılsamadır
- 15. Kant'ın etiğinde 'kategorik zorunluluk' kavramının önemi nedir?
A) Sadece belirli durumlar için geçerlidir
B) Duygusal yargılara dayanır
C) Toplumsal normlara dayanır
D) Tüm rasyonel varlıklar için geçerli olan evrensel bir ahlak yasasıdır
- 16. Kant'ın felsefesinde 'Ding an sich' terimi neyi ifade eder?
A) Kendinde şey.
B) Ampirik gözlem.
C) Kurgulanmış kavram.
D) Olağanüstü gerçeklik.
- 17. Kant'ın çalışmaları hangi felsefi akımın temellerini atmıştır?
A) Faydacılık.
B) Varoluşçuluk.
C) Alman İdealizmi.
D) Mantıksal Pozitivizm.
|