- 1. Levha tektoniği jeolojisi, Dünya yüzeyinin dinamik doğasını litosferi oluşturan büyük levhaların hareketiyle açıklayan yerbiliminin temel bir yönüdür. Yirminci yüzyılın ortalarında formüle edilen bu teori, altlarındaki yarı akışkan astenosfer üzerinde yüzen bu tektonik plakaların manto içindeki konvektif akımlar nedeniyle nasıl sürekli yer değiştirdiğini açıklamaktadır. Bu levhalar arasındaki etkileşimler, dağların oluşumu, depremler ve volkanik faaliyetler de dahil olmak üzere sayısız jeolojik olaydan sorumludur. Levhaların buluştuğu sınırlar, her biri farklı jeolojik süreçler ve özelliklerle karakterize edilen ıraksak, yakınsak veya dönüşüm olarak kategorize edilebilir. Örneğin, Orta Atlantik Sırtı gibi ıraksak sınırlarda, levhalar birbirinden ayrılarak magmanın yükselmesini ve yeni kabuk oluşturmasını sağlar. Buna karşılık, Hint ve Avrasya plakalarının çarpıştığı Himalayalar gibi yakınsak sınırlarda, önemli jeolojik yükselme meydana gelir ve bu da yüksek sıradağlarla sonuçlanır. San Andreas Fayı ile örneklendirilen dönüşüm sınırları, yanal kayma hareketi ile işaretlenir ve önemli sismik aktivite üretmesiyle bilinir. Levha tektoniği çalışmaları, fosil kayıtlarının ve iklim bölgelerinin dağılımı gibi Dünya'nın geçmişine dair anlayışımızı geliştirmekle kalmaz, aynı zamanda insan toplumları üzerindeki etkilerini hafifletmek için gerekli olan jeolojik tehlikeleri tahmin etmede de kritik bir rol oynar.
Levha tektoniği teorisi öncelikle neyle ilgilidir?
A) Dünya'nın litosferinin hareketi.
B) Yer kabuğunda bulunan kaya türleri.
C) Dünya atmosferinin bileşimi.
D) Dinozor fosillerinin tarihi.
- 2. İki levhanın birbirinden uzaklaştığı sınıra ne ad verilir?
A) Dönüşüm sınırı.
B) Yakınsak sınır.
C) Yitim bölgesi.
D) Farklı sınırlar.
- 3. Bir tektonik levhanın diğerinin altına girdiği süreç için kullanılan terim nedir?
A) Dalma-batma.
B) Yükselme.
C) Rifting.
D) Ayrışma.
- 4. Tektonik plakaların hareketini yönlendiren nedir?
A) Deniz tabanı yayılması.
B) Manto konveksiyonu.
C) Yalnız yerçekimi.
D) Manyetik alanlar.
- 5. En büyük tektonik levha hangisidir?
A) Kuzey Amerika Tabağı.
B) Afrika Tabağı.
C) Avrasya Plakası.
D) Pasifik Tabağı.
- 6. Yatay yer değiştirme ile karakterize edilen fay türü hangisidir?
A) Normal arıza.
B) Ters arıza.
C) Çarpma-kayma fayı.
D) İtme hatası.
- 7. İki levha çarpıştığında hangi sınır oluşur?
A) Yakınsak sınır.
B) Farklı sınırlar.
C) Yukarıdakilerin hiçbiri.
D) Dönüşüm sınırı.
- 8. Depremleri ölçmek için yaygın olarak hangi alet kullanılır?
A) Barometre.
B) Termometre.
C) Sismograf.
D) Anemometre.
- 9. Ateş Çemberi ne ile bilinir?
A) Yüksek volkanik ve deprem aktivitesi.
B) Çöl manzaraları.
C) Düz ovalar.
D) Bol miktarda fosil.
- 10. İki tektonik levha birbirinin yanından kayarak geçtiğinde hangi jeolojik özellik oluşur?
A) Volkan.
B) Rift.
C) Arıza.
D) Hendek.
- 11. Hangi terim tektonik bir plakanın kenarını ifade eder?
A) Levha sınırı.
B) Dağ silsilesi.
C) Kıta sahanlığı.
D) Okyanus tabanı.
- 12. Ne tür bir stres normal hatalara neden olur?
A) Sıkıştırma Stresi
B) Gerilimli Stres
C) Kayma Gerilmesi
D) Hidrostatik Stres
- 13. Hangi jeolojik özellikler levha tektoniği ile oluşur?
A) Buzullar, Çöller, Mağaralar
B) Nehirler, Göller, Vahalar
C) Fosiller, Sedimanlar, Havzalar
D) Dağlar, Depremler, Volkanlar
- 14. Hangi jeolojik olay dönüşüm sınırları ile en yakından ilişkilidir?
A) Depremler
B) Volkanik patlamalar
C) Rift vadileri
D) Dağ inşası
- 15. Bundan 200 milyon yıl önce var olan süper kıtanın adı neydi?
A) Rodinia
B) Gondwana
C) Laurasia
D) Pangaea
- 16. Hangi kaya türü öncelikle ıraksak sınırlarda oluşur?
A) Tortul kayaç
B) Killi kaya
C) Magmatik kaya
D) Metamorfik kaya
|